Een Amerikaanse organisatieadviseur bedacht een tegenwoordig vaak gebruikt hulpmiddel voor goede teamontwikkeling. Deze Patrick Lencioni schiep een model dat zijn naam nu draagt: de Lencioni. Hij legde uit hoe deze piramide werkte in zijn boek ‘De vijf frustraties van teamwork’ uit 2002. De leesstof verwijst naar de vijf belangrijkste valkuilen als je in teamverband gaat samenwerken. Het doel van Lencioni’s model is om meer doelgericht en ook efficiënter in teamverband bezig te gaan. Het piramidemodel is onderverdeeld in vijf lagen. De onderste laag is de belangrijkste. Die karakteriseert zich door vertrouwen of de afwezigheid daarvan. Teamleden bouwen aan vertrouwen als ze het privéleven van de ander kennen en ook de persoonlijke normen en waarden die de ander hoog heeft staan. Wil je vertrouwen versterken, dan moet er wel opbouwende feedback komen.
Laag twee in de Lencioni
Op de vertrouwenslaag leunt een tweede laag. Die bestaat uit conflicten en ook de angst daarvoor. Ga je conflicten uit de weg, dan blijven ze sluimeren. Voor Lencioni is het van belang dat teamleden onderling conflicten durven aan te gaan. Zo blijft er niets vervelends onbesproken. En kunnen er ook geen remmende zaken ontstaan. Als je in teamverband je zegje durft te doen in conflictueuze situaties, creëer je meteen ook een sterkere, onderlinge band. In deze laag zit ook een leerproces: teamleden gaan beseffen dat een conflict lang niet altijd meteen ook een ruzie is. En dat een constructief conflict, eenmaal blootgelegd, juist voor ontwikkelingen kan zorgen.
De derde laag: ‘betrokken zijn’ tegenover weinig inzet
Pas als de eerste en tweede laag werken, kan er betrokkenheid komen. Dat is iets anders dan dat iedereen het met elkaar eens is. Veel beslissingen van een team komen juist voort uit pro- en contra-argumenten. Wat je wel vermijdt, is vaagheid bij keuzes. De ‘veilige middenweg’ sla je zo over in deze derde laag. Want zo’n middenweg is meestal niet het summum van productiviteit.
Laag vier in de Lencioni
In de een na hoogste (vierde) laag gaat het om verantwoordelijkheid en ook het vermijden daarvan. Niet de individuele verantwoordelijkheid is hier aan de orde maar die van het team als geheel. Ook al is er iemand aangewezen als absolute eindverantwoordelijke, dan dient het hele team wel achter hem of haar te staan. Gaat het goed in deze laag, dan zullen deadlines gehaald kunnen worden en belangrijke afspraken nagekomen.
De vijfde laag: piramidetop
De toplaag is de vijfde laag. Hier bevinden zich de teamresultaten versus de status en/of het ego. De Lencioni laat met dit niveau zien dat teamleden geneigd kunnen zijn om zich op andere zaken te concentreren dan de gemaakte doelstellingen. En het is juist dit individuele gedrag dat in deze laag zo weinig mogelijk voor mag komen. Want dat gaat dan ten koste van de bereikte teamresultaten. Anders gezegd: dan gaat het eigenbelang het winnen van het collectieve streven. Lencioni gaat er van uit dat lang niet elke groep mensen ook een perfect team kan vormen. Objectieve resultaten kunnen belemmerd worden door ego-drives, eerzucht en andere individuele oogmerken. De Lencioni baseert zich op een team dat vertrouwen heeft, gericht is op betrokkenheid, openheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat verder gericht is op resultaat. Ofwel: de piramide illustreert hoe een effectief team kan worden vormgegeven. Meer informatie nodig? Ga dan naar Teamspeling.nl